آموزشیالکتروموتور

۱۹ اطلاعات ضروری که می توانید بر روی پلاک موتور بیابید

پلاک موتور

نوزده اطلاعات ضروری یافت شده بر روی پلاک موتور

 

هدف : فهم بهتر پلاک موتور

پلاک موتور معمولا بر روی کلیه موتور های الکتریکی تولیدشده قرار دارد. درک اطلاعات پلاک ممکن است برخی مواقع سخت باشد اما ضروری است. در بیشتر کشورها درج تمام اطلاعات بر روی پلاک موتور یک الزام می باشد، اما اغلب اینگونه نمی باشد.

هدف اصلی از ارائه مقاله فوق کمک به فهم بهتر اطلاعات درج شده بر روی پلاک موتور است.

البته وقتی یک موتور برای مدت طولانی مورد بهره برداری قرار گرفته باشد، اغلب امکان تعیین اطلاعات بهره برداری آن وجود ندارد زیرا پلاکهای موتورها اغلب گم می شوند یا بر روی آنها رنگ زده می شود.

  1. چرخه کاری (Duty)

  2. بازده (Efficiency)

  3. سرعت نامی موتور (Full-load speed)

  4. کیلو وات یا اسب بخار (kW or Horsepower)

  5. ضریب توان (Power factor)

  6. نوع (Type)

  7. جریان (Current)

  8. فاز (Phase)

  9. فرکانس (Frequency)

  10. ولتاژ (Voltage)

  11. کلاس عایقی (Insulation class)

  12. حداکثر دمای محیط (Maximum ambient temperature)

  13. ارتفاع (Altitude)

  14. درجه حفاظت بدنه (Enclosure)

  15. چارچوب (Frame)

  16. بلبرینگ ها و یاطاقانها (Bearings)

  17. NEMA // کد حرفی

  18. NEMA // حروف طراحی

  19. NEMA // ضریب بهره برداری

 

ورودی برق

۱-ولتاژ Voltage

این داده به شما می گوید که موتور ساخته شده تا در کدام ولتاژ بهره برداری شود.

پارامترهای تعریف شده بر روی پلاک موتور از قبیل ضریب توان، بازده، گشتاور و جریان در ولتاژ و فرکانس نامی هستند.
وقتی موتور در ولتاژهایی به غیر از ولتاژ اشاره شده بر روی پلاک به کار رود، عملکرد آن تحت تاثیر واقع خواهد شد.

توصیه میشود در ادامه مطالعه شود: مقایسه بدنه ۷ نوع از رایج ترین الکتروموتور های استفاده شده در صنعت

"ولتاژ

۲-فرکانس Frequency

معمولا برای موتور ها فرکانس ورودی برابر ۵۰ یا ۶۰ هرتز می باشد.

اگر بیش از یک فرکانس بر روی پلاک موتور درج شده باشد،
سایر پارامترهایی که از تغییر در فرکانس ورودی روی موتور تاثیر می پذیرند نیز باید بر روی پلاک موتور درج شده باشند.

مثل:

  • گشتاور
  • جریان
  • چرخه کاری مفید (LCC = Cic + Cin + Ce + Co + Cm + Cs + Cenv +Cd)
  • توان

در ادامه توصیه میشود مطالعه شود: چند توصیه خوب برای تخمین و بهینه سازی هزینه های انرژی پمپاژ

"فرکانس

۳-فاز Phase

این پارامتر بیانگر تعداد خطوط توان AC هستند که موتور را تغذیه می کنند.

تکفاز 220VAC و سه فاز 400VAC به عنوان استاندارد در نظر گرفته می شوند. که به عنوان یک الزام برای راه اندازی نیاز است.

مطالعه کنید
فرق اینورتر و سافت استارتر - بخش سوم

کیفیت توان و ولتاژ یکی از مهم ترین گزینه هایی است که مهندسان باید به آن توجه کنند.

در ادامه توصیه میشود مطالعه شود: 5 عاملی که راندمان الکتروموتور را کاهش می دهد و راه چاره آن درالکترومارکت

"فاز

۴-جریان Current

جریان درج شده بر روی پلاک موتور با خروجی توان نامی به همراه ولتاژ و فرکانس نامی متناظر است.

اگر فازها نامتعادل باشند یا اگر معلوم شود که ولتاژ کمتر از مقدار اشاره شده است، جریان ممکن است از آمپراژ پلاک موتور انحراف یابد.

نوسانات منفی و مثبت ولتاژی تاثیرات چشم گیری روی عوامل فوق میگذارند:

  • سطح جریان مصرفی
  • گشتاور تولیدی موتور
  • سطح راندمان
  • دمای بدنه موتور
  • دقت عملکرد
  • عمر مفید

در ادامه توصیه میشود مطالعه شود: راهنمای خرید و انتخاب اینورتر VFD

اگر نیاز دارید تا گشتاور و جریان موتور خود را همیشه در یک سطح استاندارد یا سطح دلخواه نگاه دارید

و از اثرات فوق موتور خود را مصون بدارید توصیه اکید میشود یک اینورتر خوب انتخاب کنید و بدانید با نصب اینورتر روی الکتروموتور خود در شرایط نصبی استاندارد به رشد اقتصادی خود و جامعه خود کمک میکنید .

لطفا فایل صوتی زیر را گوش کنید ممنون ☺️ ☕️

پلاک موتور
جریان روی پلاک موتور

۵-نوع Type

برخی از سازندگان از نوع برای تعریف موتور به عنوان تکفاز یا چندفاز، تکفاز یا چندسرعته یا بر حسب نوع ساخت استفاده می کند.

با وجود این، هیچ استاندارد صنعتی برای نوع وجود ندارد.

Grundfos از تخصیص نوع زیر استفاده می کند: MG90SA2-24FF165-C2.

motor-type-nameplate
تیپ روی پلاک موتور

۶-ضریب توان Power factor

ضریب توان که به کسینوس فی هم معروف است.

ضریب توان بر روی پلاک موتور به صورت PF یا P.F یا  نمایش داده می شود.

ضریب توان بیانی از نسبت توان حقیقی (وات) به توان ظاهری (ولت آمپر) بر حسب درصد است.

پلاک موتور ضریب توان موتور در بار کامل را برای شما مشخص می کند.

در ادامه توصیه میشود مطالعه شود: اصلاح ضریب توان چگونه کار می کند.

motor-power-factor-cos-fi
ضریب توان یا کوسینوس فی روی پلاک موتور

 

از نظر عددی ضریب توان برابر با کسینوس زاویه بین جریان پسفاز ورودی نسبت به ولتاژ آن است.

7-کیلو وات یا اسب بخار kW or horsepower

کیلووات یا اسب بخار اصطلاح توان نامی خروجی مکانیکی موتور می باشد که عبارت است از توانایی آن در تحویل گشتاور مورد نیاز بار در سرعت نامی.

مطالعه کنید
17 دستورالعمل طراحی و مونتاژ تابلو های توزیع و کنترل دور

۸-سرعت بار کامل Full-load speed

سرعت بار کامل عبارت است از سرعتی که در آن گشتاور بار کامل نامی در توان خروجی نامی تحویل داده می شود. معمولا سرعت بار کامل بر حسب دور بر دقیقه داده می شود. این سرعت بعضی مواقع سرعت لغزشی یا سرعت واقعی روتور نامیده می شود.

برچسب بازدهی موتور؛ سرعت بار کامل؛ بازده برحسب درصد و کیلو وات یا اسب بخار.
برچسب بازدهی موتور؛ سرعت بار کامل؛ بازده برحسب درصد و کیلو وات یا اسب بخار.

عملکرد

9-بازده Efficiency

بازده عبارت است از توان خروجی موتور تقسیم بر توان ورودی آن ضرب در صد. بازده به صورت درصد بیان می گردد.

بازده توسط سازنده تضمین می شود که در محدوده باند خاصی قرار داشته باشد که بسته به استاندارد طراحی از قبیل IEC یا NEMA تغییر می کند.

بنابراین هنگام ارزیابی عملکرد موتور به بازدهی های حداقل درج شده در پلاک موتور توجه نمایید.

۱۰-چرخه کاری Duty

این پارامتر مدت زمانی که در آن موتور می تواند توان نامی خود را تحمل کند را تعریف می کند. در بسیاری از موارد موتور می تواند این کار را به طور پیوسته انجام دهد که با S1 یا پیوسته نمایش داده می شود.

اگر چیزی بر روی پلاک درج نشده باشد فرض بر اینست که موتور برای چرخه کاری S1 طراحی شده است.

پلاک موتور

قابلیت اطمینان

11-کلاس عایقی Insulation class

کلاس عایقی اصطلاحی برای دسته بندی استاندارد تحمل حرارتی سیم پیچی موتور است.

بسته به توانایی سیم پیچ به دوام در مقابل دمای کاری مشخص برای عمر مفید داده شده،
کلاس عایقی به صورت یک حرف مانند B یا F بیان می شود.

این هر چه از نظر ترتیب حروف الفبا عقب تر باشد، عملکرد بهتر می باشد.

برای مثال، کلاس عایقی F عمر نامی طولانی تری در دمای بهره برداری مشخص نسبت به کلاس B دارد.

کلاس عایقی F(B) = کلاس F با افزایش دمای B
کلاس عایقی F(B) = کلاس F با افزایش دمای B

۱۲-حداکثر دمای محیط Maximum ambient temperature

حداکثر دمای محیطی که در آن موتور می تواند کار کند برخی مواقع بر روی پلاک درج می شود.

اگر درج نشده باشد، حداکثر دما برای موتورهای EFF2 و EFF1 به ترتیب برابر ۴۰ و ۶۰ درجه سانتیگراد است.

موتور می تواند کار کند در حالی که همچنان در محدوده کلاس عایقی در حداکثر دمای نامی قرار دارد.

پلاک موتور
منحنی کاهش توان خروجی نشان دهنده کاهش عملکرد به ازای افزایش دمای محیط یا افزایش ارتفاع نصب نسبت به سطح دریا می باشد.

۱۳-ارتفاع Altitude پلاک موتور

این مشخصه نشان دهنده حداکثر ارتفاع از سطح دریاست که در آن موتور در محدوده افزایش دمای طراحی باقی مانده و ضمنا همه مشخصات دیگر مندرج بر پلاک خود را برآورده می سازد.

 

اگر ارتفاع بر روی پلاک درج نشده باشد، حداکثر ارتفاع از سطح دریا برابر ۱۰۰۰ متر می باشد.

ساخت

مطالعه کنید
چرا شما باید در درایو خود از چوک ورودی استفاده کنید؟

14-درجه حفاظت بدنه Enclosure

بدنه بیانگر میزان حفاظت موتور در مقابل محیط و روش خنک سازی آن می باشد. مشخصه بدنه به صورت IP یا ENCL بر روی پلاک درج می گردد.

اطلاعات چارچوب، بدنه، یاطاقان و روغن بر روی پلاک
اطلاعات چارچوب، بدنه، یاطاقان و روغن بر روی پلاک

۱۵-چارچوب Frame

داده مربوط به اندازه چارچوب بر روی پلاک بخش مهمی از اطلاعات به شمار می رود.

این داده ها تعیین کننده ابعاد نصب از قبیل الگوی نصب سوراخ های پایه و ارتفاع شفت می باشد.

اندازه چارچوب اغلب بخشی از مشخصه نوعی است که تفسیر آن مشکل است زیرا آرایش های شفت یا نصب ویژه ای به کار می روند.

پلاک موتور
داده مربوط به اندازه چارچوب بر روی پلاک

۱۶-بلبرینگ ها و یاطاقانها Bearings

بلبرینگ ها و یاطاقانها اجزایی از یک موتور جریان متناوب هستند که بیشترین نگهداری را نیاز دارند. اطلاعات معمولا مربوط به هر دو انتهای درایودار و بدون درایو می باشد.

NEMA

در کنار اطلاعات مذکور، پلاک های NEMA دارای برخی اطلاعات مکمل می باشند. مهمترین آنها عبارتند از:

۱-کد حرفی

۲- حرف طراحی

۳- ضریب بهره برداری (SF)

۱۷-کد حرفی Letter code

کد حرفی کیلوولت آمپر جریان روتور قفل شده را بر مبنای اسب بخار تعریف می کند. کد حرفی شامل حروفی از A تا V می باشد.

هر چه از کد حرفی A دورتر باشد، جریان هجومی بر اسب بخار بیشتر است.

کد حرفی NEMA کیلوولت آمپر/اسب بخار روتور قفل شده کد حرفی NEMA کیلوولت آمپر/اسب بخار روتور قفل شده
A 0-    15/3 L 9-10
B 15/3-55/3 M 10-2/11
C 55/3-0/4 N 2/11-5/12
D 0/4-5/4 O به کار نمی رود
E 5/4-0/5 P 5/12-0/14
F 0/5-6/5 Q به کار نمی رود
G 6/5-3/6 R 0/14-0/16
H 3/6-1/7 S 0/16-0/18
I به کار نمی رود T 0/18-0/20
J 1/7-0/8 U 0/20-4/22
K 0/8-0/9 V 4/22 و بالاتر

۱۸-حرف طراحی Design letter

حرف طراحی مشخصه های گشتاور و جریان موتور را پوشش می دهد. حرف طراحی (A، B، C یا D) کلاسهای مختلف را تعریف می کنند. بیشتر موتورها از نوع A یا B هستند.

 

مشخصه گشتاور موتور با طراحی A مشابه مشخصه موتور با طراحی B است اما هیچ محدودیتی بر جریان هجومی راه اندازی وجود ندارد.

برای موتور با طراحی B، سازنده موتور باید جریان هجومی را بر روی محصولات خود محدود کند تا مطمئن شود که کاربران می توانند از ادوات راه اندازی موتور خود استفاده نمایند.

 

بنابراین هنگام جایگزین کردن موتور در یک استفاده کاربردی، مهم است که حرف طراحی چک شود زیرا برخی از سازندگان حروفی را به محصولاتشان نسبت می دهند که استاندارد صنعتی نبوده و ممکن است به مشکلات راه اندازی منجر شود.

مطالعه کنید
چگونه گشتاور و سرعت موتور را به صورت دقیق تعیین کنیم؟

۱۹-ضریب بهره برداری Service factor

موتوری که طراحی شده که در توان نامی پلاک خود کار کند دارای ضریب بهره برداری ۱٫۰ است؛ به این معنی که موتور می تواند در ۱۰۰% توان نامی خود بهره برداری شود.

بعضی از کاربردها نیاز دارند که موتور در برخی از مواقع بتواند از توان نامی خود فراتر رود.

در چنین شرایطی موتوری با ضریب بهره برداری ۱۵/۱ می تواند برای توان نامی استفاده شود.

یک موتور با ضریب بهره برداری ۱۵/۱ را می توان در توانی که ۱۵% بالاتر از توان پلاک موتور است بهره برداری نمود.

البته هر موتوری که به طور دائم در ضریب بهره برداری بالاتر از ۱٫۰ کار کند عمر مفید کمتری نسبت به حالتی که در توان نامی کار می کند خواهد داشت.

بهتر است در انتخاب موتور نسبت درخواست مکانیک را به صورت دقیق محاسبه کنید.Understanding Induction Motor Nameplate Information

1. نوع ماشین : سه فاز، موتور ولتاژ پایین

2. نشانه نوع ماشین (تیپ ماشین)

3. شماره سریال کارخانه

4. نوع ساخت و ساز

5. درجه حفاظت

6. نرخ ولتاژ و اتصال سیم پیچ

7. فرکانس (Hz)

8. نرخ جریان(A)

9. نرخ قدرت(kW)

10. فاکتور قدرت

11.بهره وری

12. نرخ سرعت

13.کلاس بهره وری IE

14. استانداردها و مشخصات فنی

15. وزن ماشین

16. کلاس دما

17. سایز فریم

18. دیتای تکمیلی

19. رنج دمای عملیاتی (وقتی از استانداردش خارج شود)

20. ارتفاع نصب (فقط وقتی بیشتر از 1000 متر است.)

21. اطلاعات

22. تاریخ کارخانه YYMM

23.وزن تقریبی به t, برای وزن های کمتر از یک تن اطلاعاتی داده نمیشود.

24. حروف کد (CL)

25. عدد نوع موتور

26. سری استاندارد IEC توان 50 هرتز (P50/50 Hz) 400

27. سری استاندارد IEC توان 50 هرتز (P50/50 Hz) 690

28. تجهیزات قدرت 60 هرتز در همان بهره وری بعنوان استاندارد IEC سری 50 هرتز

29. قدرت 60 هرتز سری استاندارد IEC

30. آدرس کارخانه ای

31. گواهی دریایی

32. اطلاعات انتخابی

33. سایز بیرینگ

34. جابجایی دیتا


گروه مهندسی الکترومارکت در خدمت شما است.

مطالب الکترومارکت را در کانال تلگرام الکترومارکت دنبال کنید.

تشکر میکنم که تا انتهای این مقاله با ما بودید نظرات شما دوستان عزیز به ما انرژی و اثر میدهد.☺️

 

ما در 24 ساعت از 7 روز هفته منتظر شنیدن صدای شما هستیم
02165292580
02165295301

 

یوسف رجبی

یوسف-مهندسی کنترل صنعتی,برنامه نویس و بنیان گذار الکترومارکت طراح و برنامه نویس سیستم های مبتنی بر اتوماسیون صنعتی.طراح پروژه های انرژی سیوینگ بر پایه تکنیک های نوین, حرفه ای در برنامه نویسی اتوکد,ای پلن و طراحی وب سایت

‫۲۶ نظرها

  1. با سلام
    تعداد کنتاکتور و تایمر برای راه اندازی یک موتور ۱۱kw به صورت ستاره مثلث ؟
    واینکه این موتور بعنوان بالابر یک جرثتقیل ۱۰تن کار میکند آیا در لحظه راه اندازی در حالت ستاره زیر بار با کمبود گشتاور روبرو نخواهیم شد؟

    1. سلام ببینید کاربرد جرثقیل رو تصور کنید قرار ۵ تن بار رو از زمین جدا کنه و مثلا وسط هوا نگه داره و دوباره غلبه کنه بر بار و اون رو به نقطه نهایی هدایت کنه با راه اندازی ستاره مثلث به هیچ وجه این امر ممکن نیست

  2. سلام خسته نباشین مهندس یه سوال داشتم اگر پلاک روی کمپرسور به هردلیلی ناخوانا باشد چکونه میتوانیم ظرفیت وقدرت موتور رو بدست بیاریم ممنون میشم راهنمایی کنین

    1. سلام از تیپ موتور و ظاهرفیزیکی موتور کاملا مشخص میشه موتور هایی که به صورت عمودی نصب میشن فلنچ دار هستند و بلبرینگ کف گرد دارند ولی اگر روی موتور کلمه B3 دیدین موتور باید به صورت افقی نصب بشه و اگر کلمه V3 رو دیدین موتور میتونه به صورت عمودی هم نصب شود.

  3. سلام مهندس میخواستم بدونم ایا ستاره یا مثلث کار کردن موتور بر روی پلاک درج میشه؟ممنون بابت مقالات عالی و پر محتوایی که دارید

  4. سلام . وقت شما بخیر . لطفا بنده را راهنمایی کنین . چند سئوال داشتم
    – بنده ژنراتور استمفورد KV 37.5 مدل SLG184H خریداری کرده ام و می خوام بدونم که چه نوع اینورتری با چه مشخصاتی باید خریداری کنم
    – اگر بخواهم برای گردش از الکتروموتور موتوژن استفاده کنم. باید با چه مشخصاتی باشد و توان اسب مورد نیاز برای گرداندن ژنراتور چقدر است .
    با تشکر از شما

  5. سلام مهندس جان . خسته نباشین
    چطور میشه ی موتور سه فاز ۲۴۰۰۰ دور (اسپیندل) ۴.۷ کیلو وات را ارتقا داد؟
    الان با اینورتر سرعتش ۱۰۰۰۰ دور مورد نیاز هستش ولی توانش از نصف هم کمتر شده.
    آیا راهی داره توان را بالا ببرم و سرعت را کم کنم؟
    ممنون

    1. میتونید از اپلیکیشن vector. در اینورتر استفاده کنید با توجه به اینکه با این گزینه در درایو میتوانید در کمترین دور بالاترین گشتاور رو داشته باشید البته با رعایت یکسری نکات

  6. سلام مهندس
    تشکر از اطلاعات بسیار عالی شما
    معمولا دمای روتور ( فضای داخلی ) در یک الکتروموتور یا یک ژنراتور حدودا چند درجه است؟
    دور نامی ۱۵۰۰ یا ۱۰۰۰ دور
    ممنون از وقتی که میگذارید

    1. سلام
      دمای کاری موتور بستگی به نوع طراحی بدنه موتور و مدل خنک کاری و فضایی که داره داخلش کار میکنه و این دما عدد ثابتی نداره حتی باری که روی موتور نشسته هم روی این دما تاثیر دارد.
      ولی در مورد حدکثر دمای مجاز روتور هم بستگی به مدل موتور دارد که من توصیه میکنم در تمامی مدل ها بیش از ۱۲۰ درجه سانیگراد بالا نرود.

  7. مرسی.جالب بود
    در قسمت بازده موتور که گفته شده
    توان خروجی موتور تقسیم بر ورودی آن ضربدر صد
    یک نمونه مثال حل کنید.البته اگر برای شما مقدور هست

    1. سلام
      توان خروجی موتور مثلا ۹۰ کیلووات تقسیم بر توان ورودی مثلا ۱۰۰ کیلووات عدد به دست آمئه میشه ۰.۹ این عدد ضربدر ۱۰۰ میشه میشه ۹۰% درصد یعنی بازده این موتور ۹۰ درصد است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

6 + 18 =

دکمه بازگشت به بالا
Open chat
چطور می تونم کمکتون کنم ؟
چطور می تونم کمکتون کنم ؟