چگونه می توان از شر هارمونیک ها خلاص شد؟

هیچ چیز خوبی از هارمونیک ها بدست نمی آید….

پرداختن به مبحث هارمونیک ها، می تواند یک عامل کمک کننده در مورد نویز الکتریکی نیز به حساب آید، که البته من چند روز پیش در موردش چیزهایی نوشتم (فاصله گذاری کابل ها به عنوان یک راهکار برای کاهش پارازیت یا نویز). هارمونیک ها می توانند مشکلات متعدد دیگری را نیز در اجزای مدار برق بوجود آورند، مانند موتورها، ترانسفورماتورها و بانک های خازنی.

یک بار مقاومتی خالص، برای ولتاژ و جریان نیز دارای شکل موج مشابه است.

هر دو بطور معمول، سینوسهای خالص هستند.

بسیاری از موتورهای القایی، به طور مستقیم از خطوط اصلی برق AC تغذیه می کنند،

همچنین به شیوه ای مشابه رفتار می کنند، مگر اینکه مقداری بار راکتیو دریافت کنند.

شکل موج جریان در این حالت، هنوز هم سینوسی است (شکل1 را ببینید).

با این حال، شکل موج جریان، زمانی که دستگاه های الکترونیک قدرت برای کنترل سرعت موتور(VFD) به سیستم معرفی می شوند، دچار اعوجاج می شود.

این دستگاه ها (VFD)، بخشی از شکل موج  AC را با استفاده از تریستور یا ترانزیستور قدرت، که به عنوان سوئیچ استاتیک استفاده می شوند،قطع می کنند.

چنین شکل موجی که متناوبا  تغییر می کند، می تواند با استفاده از تبدیل فوریه، بعنوان ترکیبی از بردار فرکانس قدرت (50/60 هرتز) و دیگر بردارها که فرکانس آنها مضربی از فرکانس قدرت است، از نظر ریاضی تجزیه و تحلیل شود.

[quote author=”” animation_delay=”0″ animate=”” ]مولفه فرکانس قدرت، با عنوان تقسیم عددی بر مضرب اساسی و بالاتر نامیده می شود و این مضارب، با نام هارمونیک ها شناخته می شوند. باید به خاطر داشت که همه ژنراتورهای برق، فقط در فرکانس اساسی ولتاژ تولید می کنند.[/quote]

اما اگر یک جریان هارمونیک به وجود آید، باید یک منبع ایجاد داشته باشد. از این رو، به لحاظ نظری این طور تفسیر می شود که بارهای تولید کننده هارمونیک،  منبع جریان هارمونیک ها هستند. این منابع جریان های هارمونیکی را از طریق بقیه سیستم که متشکل از منبع و همچنین بارهای دیگر متصل به آن است، ایجاد می کنند.

“مقایسه چوک ورودی AC در مقابل چوک لینک DC در الکترومارکت”

این جریانها، از طریق امپدانس های مختلف سیستم، به عنوان ولتاژهای هارمونیکی ظاهر می شوند. در چنین سیستمی، اگر شکل موج ولتاژ بطور ناهموار و کج (همراه با اعوجاج) ظاهر شود، امری عادی و معمول خواهد بود.

همچنین، جریان های هارمونیکی که از میان دیگر بارهای سیستم جریان می یابند، باعث افزایش یافتن اختلالات در سیستم خواهند شد ( به جدول 1 مراجعه کنید).

مثالی از نحوه عملکرد فیلتر های شانت….

اجازه دهید که در اینجا، به نحوه عملکرد فیلترهای شانت بپردازیم. ما می توانیم از یک کامپیوتر استفاده کنیم تا نشان دهیم، وقتی هارمونیک ها به وسیله ی یک موج ناهموار (همراه با اعوجاج) فیلتر می شوند، چه اتفاقی می افتد.

مثال انتخاب شده، یک جریان موج مربعی 120 درجه ای، با یک زمان تخفیف 10 درجه ای است؛ یک شکل موج جریان خطی معمولی برای درایو موتور DC و برای بسیاری از درایوهای AC. در اینجا، موج مربعی قبل از فیلتر شدن آمده است. ضریب اعوجاج 26 درصد است، که این رقم خیلی برای شکل موج مناسب نیست (شکل a 2). حال اجازه دهید هارمونیک 5 ام را بیرون کشیده و بررسی کنیم.

بنظر بهتر نمی آید ولی در این شکل ضریب اعوجاج از 26 درصد به 18 درصد کاهش یافته است.

پس همه چیز در حال بهتر شدن است ( شکل b 2).

حال بیایید هارمونیک 7 ام را بررسی کنیم. در این شکل، همه چیز به نظر بهتر می آید.

ما می توانیم موج سینوسی را که شروع به ظهور کرده، مشاهده کنیم.

ضریب اعوجاج در اینجا، به 11 درصد کاهش یافت (شکل c2).

در ادامه، می توانیم هارمونیک 11 ام را بیرون کشیده و بررسی کنیم.

هیچ شکل زیبایی از موج سینوسی جلوه گر نیست اما ضریب اعوجاج الان فقط 8 درصد است ( شکل d 2).

اجازه دهید به عنصر نهایی اضافه کرده و هارمونیک 13 را حذف کنیم.

این شکل موج جریان نهایی ما است (شکل e2). ضریب اعوجاج 6٪ است.

بنابراین ما در حال برقراری یک جریان منطقی در سیستم برق هستیم.

البته، میزان معنادار بودن شکل موج جریان به اعوجاج ولتاژ، بستگی به منبع امپدانس و سطح جریان دارد.

اگر رساناهای قدرت بعنوان آنتن (موج گیر) عمل می کنند و بعنوان ولتاژ ناشی از نویز ظاهر شوند.

این امر می تواند باعث افزایش هارمونیکها در فرکانس های بالاتر شود.

نمی توان از ایجاد شدن همه جریان های هارمونیکی جلوگیری کرد، اما می توان با ارائه یک مسیر کم امپدانس جداگانه برای آنها، مانع از جاری شدن آنها در کل سیستم شد. این کار با استفاده از سری مدارهایی متشکل از یک راکتور و خازن که در یک فرکانس هارمونیکی خاص، امپدانس برابری دارند، و در حد مجاز تنظیم شده اند، می تواند میسر شود.

مقادیر متعددی از چنین  بانک ها یا مخازن تنظیم شده (یکی برای هر فرکانس هارمونیک) مورد نیاز خواهد بود تا  بتوان تمام هارمونیکها را از سیستم دور کرد. با این حال، به دلایل عملیاتی، تعداد کمتری از هارمونیک ها با مرتبه پایین تر، و بزرگای بیشتر فیلتر می شوند که برای ارائه یک کاهش چشمگیر از محتوی هارمونیکها، کافی است.

شکل 2 نشان می دهد که چگونه یک فیلتر می تواند مولفه های فرکانس بالا را حذف کند. و اینکه چگونه شکل موج می تواند بعد از فرایند حذف این مولفه ها، قابل مشاهده باشد.

ما در 24 ساعت از 7 روز هفته منتظر شنیدن صدای شما هستیم
02165292580
02165295301