اکسرژی
اکسرژی اصطلاحی ترمودینامیکی است و به بیشینهٔ کار مفیدی گفته میشود که در یک فرایندِ رسیدن به تعادل ترمودینامیکی میتوان از سامانه دریافت کرد.
تعریف ساده ولی غیر علمی: اکسرژی به آن بخشی از کل انرژی گفته میشود که به مصرف مفید میرسد، مثلاً برای به حرکت درآوردن خودرو. بخش هدر رفته انرژی آنرژی نام دارد.
فرمول ساده: انرژی = اکسرژی + آنرژی.
چرا اکسرژی باید تعریف شود
انرژی به شکل های مختلف یافت میشود ( انرژی الکتریکی، انرژی مکانیکی و انرژی گرمایی) که میتوان آن ها را با محدودیت هایی به یکدیگر تبدیل کرد (ر.ک. قانون اول ترمودینامیک). “پر ارزش ترین انرژی” ها انرژی الکتریکی و انرژی مکانیکی هستند و آنها را میتوان به راحتی کاملاً به انرژی گرمایی تبدیل کرد ضمنی که تبدیل انرژی گرمایی به انرژی الکتریکی یا انرژی مکانیکی ضایعات فراوان دربر دارد. در نتیجه میتوان گفت، شکل های مختلف انرژی دارای کیفیت های متغیر هستند. دانش اکسرژی به ما کمک میکند تا این کیفیت ها را به خوبی تعریف کنیم و بهینه سازی بیلان مصرف انرژی را تحت کنترل داشته باشیم. انرژی الکتریکی و مکانیکی را میتوان اکسرژی خالص نامید، در صورتی که انرژی گرمایی در راه تبدیل به نوع دیگر انرژی ها، با درنظر گرفتن حرارت اولیه سیستم و اطراف آن، ضایعاتی بهمراه دارد.