راهنمای جامع فارسی سافت استارتر اشنایدر Altistart 22

معرفی کلی سافت استارتر اشنایدر Altistart 22 (ATS22)

سافت استارتر Altistart 22 (به اختصار ATS22) یکی از محصولات پیشرفته و پرکاربرد شرکت معتبر اشنایدر الکتریک (Schneider Electric) است که برای کاهش تنش‌های مکانیکی و الکتریکی حین راه‌اندازی و توقف موتورهای آسنکرون سه‌فاز طراحی شده است. این دستگاه بخشی از خانواده تجهیزات اتوماسیون صنعتی شرکت اشنایدر بوده و با عملکرد هوشمند خود، به افزایش طول عمر تجهیزات، کاهش مصرف انرژی و بهبود عملکرد کلی سیستم کمک شایانی می‌کند.

ATS22 در مدل‌های متنوعی برای پشتیبانی از موتورهایی با جریان نامی بین 17 تا 590 آمپر و ولتاژهای 208 تا 600 ولت عرضه می‌شود، که این دامنه وسیع کاربردی، آن را به گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های کوچک تا بزرگ صنعتی تبدیل کرده است. این سافت استارتر قابلیت نصب در تابلوهای صنعتی، سیستم‌های تهویه مطبوع، پمپ‌ها، نوار نقاله‌ها و سایر کاربردهای عمومی و تخصصی را دارد.

از ویژگی‌های بارز Altistart 22 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قابلیت کنترل سه‌فاز واقعی با استفاده از تریستورهای قدرتمند در هر فاز

• مدار داخلی بای‌پس (Bypass) برای کاهش تلفات انرژی بعد از راه‌اندازی کامل موتور

• کی‌پد دیجیتال چهار رقمی با رابط کاربری ساده برای تنظیم سریع و دقیق پارامترها

• پشتیبانی از پروتکل‌های صنعتی مانند Modbus برای یکپارچه‌سازی با سیستم‌های کنترل و PLC

• قابلیت عملکرد در دو مد کنترلی 2-Wire و 3-Wire

• دارای حفاظت‌های داخلی مانند حفاظت در برابر اضافه‌بار، اتصال کوتاه، افت ولتاژ و افزایش دما

در کنار این ویژگی‌ها، نرم‌افزارهای پیکربندی و مانیتورینگ اشنایدر، امکان ارتباط و برنامه‌ریزی سریع این سافت استارتر را فراهم می‌آورند. از این رو، ATS22 انتخابی هوشمندانه برای مهندسین و تکنسین‌های برق و اتوماسیون صنعتی محسوب می‌شود.

درصورتی‌که به دنبال آشنایی با اینورترهای مشابه هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله بررسی اینورتر Danfoss VLT 2800 را نیز مطالعه کنید.

مشخصات فنی Altistart 22

• جریان نامی سافت استارتر (IcL): مطابق با مدل دستگاه.

• جریان نامی موتور (In): مطابق با پلاک موتور.

• فرکانس تغذیه: 50/60 هرتز.

• درجه حفاظت: IP20.

نحوه سیم‌بندی به صورت ستاره (Line)

در این روش اتصال، سافت استارتر به گونه‌ای متصل می‌شود که جریان کامل موتور از تریستورهای آن عبور می‌کند. در این حالت، IcL جریان نامی سافت استارتر و In جریان نامی موتور است.

برای آشنایی شیب استپ در درایوهای فرکانسی، به مقاله چرا شیب استپ در درایو های فرکانسی دقیق اجرا نمی‌شود؟ و راحل آن چیست؟در سایت الکترومارکت مراجعه کنید.

سیم‌بندی به صورت مثلث (Delta)

در مواردی که سافت استارتر و موتور به‌صورت دلتا بسته می‌شوند، جریان عبوری از تریستورها کاهش می‌یابد. این روش برای کاهش افت ولتاژ و بهینه‌سازی عملکرد در توان‌های بالاتر مفید است.

مدار قدرت و کنترل در Altistart 22

مدار قدرت سافت استارتر شامل تریستورها و کنتاکت‌های بای‌پس است. در هنگام راه‌اندازی، تریستورها جریان را کنترل می‌کنند و پس از رسیدن موتور به سرعت نامی، کنتاکت‌های بای‌پس فعال شده و تریستورها از مدار خارج می‌شوند تا تلفات کاهش یابد.

مدار کنترل سافت استارتر می‌تواند به‌صورت دو سیمه (2-Wire) یا سه سیمه (3-Wire) پیکربندی شود. در حالت دو سیمه، کنترل با استفاده از یک ورودی دیجیتال انجام می‌شود، در حالی که در حالت سه سیمه، از دو ورودی دیجیتال برای کنترل استارت و استاپ استفاده می‌شود.

پیشنهاد ویژه: اگر به دنبال آشناییاصول نگهداری و رفع خطاهای اینورتر زیمنس G120 هستید، مقاله اینورتر زیمنس G120 و مدل‌های زیر مجموعه آن را از دست ندهید.

کی‌پد (Keypad)

کی‌پد ATS22 شامل یک نمایشگر LED چهار رقمی و چهار کلید است:

• ENT: ورود به منوها و تأیید تنظیمات.

• ESC: خروج از منوها.

• جهت بالا / پایین: حرکت بین منوها و پارامترها، افزایش یا کاهش مقادیر.

برای ریست کردن خطاها، کلیدهای ENT، جهت بالا و جهت پایین را همزمان فشار دهید.

منوهای پارامتری

سافت استارتر ATS22 دارای منوهای مختلفی برای تنظیم پارامترها است:

• Easy Start: تنظیمات اولیه برای راه‌اندازی سریع.

• Advanced Level: دسترسی به تمامی پارامترها برای تنظیمات پیشرفته.

• Utility Menu (utIL): تنظیمات کاربردی مانند ریست به تنظیمات کارخانه.

• Configuration Menu (conF): تنظیمات مربوط به پیکربندی دستگاه.

برای دسترسی به منوی Advanced، مقدار پارامتر LAC در منوی conF باید روی “On” تنظیم شود.

بازگشت به تنظیمات کارخانه دستگاه Altistart 22

برای بازگرداندن دستگاه به تنظیمات کارخانه:

1. همزمان کلیدهای ESC و ▲ را فشار دهید تا منوی utIL ظاهر شود.

2. با استفاده از کلیدهای ▲ / ▼، پارامتر FCS را پیدا کنید.

3. کلید ENT را فشار دهید؛ عبارت “SurE” نمایش داده می‌شود.

4. دوباره کلید ENT را فشار دهید تا تنظیمات به حالت کارخانه بازگردند.

منوی conF

منوی conF یکی از منوهای کلیدی در ساختار پارامتریک سافت استارتر ATS22 محسوب می‌شود که تنظیمات اولیه و بنیادین عملکرد دستگاه در آن انجام می‌گیرد. پارامترهایی که در این منو قرار دارند، بر پایه مشخصات الکتریکی موتور، نحوه اتصال، حفاظت و همچنین سطح دسترسی کاربر تنظیم می‌شوند. در ادامه، به بررسی کامل پارامترهای مهم این منو می‌پردازیم:

1. پارامتر IcL – جریان نامی سافت استارتر

این پارامتر نمایانگر جریان نامی خود دستگاه Altistart 22 است که بر اساس مدل و سایز فیزیکی آن تعیین شده و قابل تغییر نیست. این مقدار معمولاً توسط کارخانه سازنده تعیین شده و باید با جریان راه‌اندازی موتور هماهنگ باشد.

2. پارامتر dLtA – نوع اتصال موتور و سافت استارتر

این پارامتر مشخص می‌کند که نحوه اتصال سافت استارتر به موتور به چه صورت است. دو حالت قابل انتخاب برای این پارامتر وجود دارد:

• LINE (تنظیم پیش‌فرض): در این حالت، سافت استارتر به‌صورت مستقیم در مسیر فازهای ورودی به موتور قرار می‌گیرد و تمام جریان راه‌اندازی از طریق تریستورها عبور می‌کند. این حالت فارغ از اینکه موتور به صورت ستاره یا مثلث متصل شده باشد، در نرم‌افزار سافت استارتر به‌عنوان اتصال خطی شناخته می‌شود.

• dLt: این حالت زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که اتصال به صورت مثلث در مدار قدرت پیاده‌سازی شده باشد، اما عبور جریان از طریق تریستورها به گونه‌ای طراحی شده که جریان عبوری از سافت استارتر کمتر از جریان خط موتور باشد. در چنین حالتی، باید حتماً پارامتر dLtA را روی مقدار “dLt” تنظیم کنید تا عملکرد حفاظت جریان به‌درستی صورت گیرد.

3. پارامتر UIn – ولتاژ نامی تغذیه

در این پارامتر، مقدار ولتاژ خطی سه‌فاز شبکه وارد می‌شود. در ایران، این مقدار معمولاً 400 ولت در نظر گرفته می‌شود (برای سیستم سه‌فاز 50Hz، 400V بین فازها). تنظیم صحیح این پارامتر برای عملکرد صحیح دستگاه در برابر افت یا افزایش ولتاژ حیاتی است.

4. پارامتر In – جریان نامی موتور

در این پارامتر، باید مقدار جریان نامی موتور که روی پلاک موتور درج شده است را وارد نمایید. نکته مهم در این بخش، نوع اتصال است:

• اگر اتصال به‌صورت LINE باشد، مقدار جریان موتور همان مقدار پلاک است.

• اگر اتصال به‌صورت delta (مثلث) انجام شده باشد، باید مقدار جریان پلاک را بر عدد √3 (تقریباً 1.73) تقسیم کنید تا جریان واقعی عبوری از سافت استارتر مشخص شود و مقدار صحیح در این پارامتر وارد گردد.

5. پارامتر cod – قفل امنیتی تنظیمات

این پارامتر به‌منظور قفل کردن تنظیمات و جلوگیری از تغییرات ناخواسته استفاده می‌شود. اگر این پارامتر روی مقدار LOC قرار گیرد، دسترسی به سایر پارامترها قفل خواهد شد و امکان تغییر آن‌ها از طریق کی‌پد وجود نخواهد داشت. برای باز کردن قفل، باید به‌صورت هم‌زمان کلیدهای ENT، جهت بالا و جهت پایین را فشار دهید.

6. پارامتر LAC – سطح دسترسی به منوها

پارامتر LAC تعیین می‌کند که آیا کاربر به منوهای پیشرفته دسترسی دارد یا خیر. اگر این پارامتر روی مقدار OFF قرار گیرد، تنها منوی Up Start Level (تنظیمات ابتدایی و سریع) در دسترس خواهد بود.
برای دسترسی به تنظیمات پیشرفته مانند منوهای AdJ، Pro، SEt، IO، conF، و غیره باید مقدار این پارامتر را به On تغییر دهید. پس از فعال‌سازی، گزینه‌های پیکربندی پیشرفته باز شده و امکان انجام تنظیمات دقیق‌تر برای کنترل موتور فراهم می‌شود.

در ادامه مقاله، تنظیمات مربوط به سایر منوها از جمله utility، status و parameter menu نیز به‌صورت کامل و کاربردی شرح داده خواهد شد. همچنین پیشنهاد می‌شود برای مشاهده دیگر آموزش‌ها و راهنماهای فنی مرتبط با سافت استارترها، مقاله‌های زیر را مطالعه نمایید:

• راهنمای کامل تنظیمات درایو TECO MA7200

• همه چیز درباره درایو اشنایدر ATV71

منوی SEt (Settings) در Altistart 22

در منوی SEt، پارامترهایی وجود دارند که به‌طور مستقیم با نحوه راه‌اندازی و توقف موتور در ارتباط هستند. این منو از مهم‌ترین بخش‌های پیکربندی اولیه سافت‌استارتر محسوب می‌شود.

پارامتر 90t – ولتاژ اولیه راه‌اندازی

این پارامتر مشخص می‌کند که در لحظه شروع به کار موتور، چند درصد از ولتاژ خط به موتور اعمال شود. کاهش این مقدار باعث نرم‌تر شدن استارت و کاهش ضربه به سیستم مکانیکی می‌گردد، اما اگر بیش از حد کاهش یابد ممکن است موتور به‌درستی راه نیفتد. معمولاً این مقدار بین 30 تا 70 درصد تنظیم می‌شود.

پارامتر ILt – محدودکننده جریان راه‌اندازی

این پارامتر، حداکثر جریان عبوری از سافت استارتر را در زمان استارت مشخص می‌کند. مقدار پیش‌فرض این پارامتر 350٪ از جریان نامی دستگاه (IcL) است. با تنظیم صحیح ILt، از صدمه دیدن تجهیزات در اثر جریان هجومی جلوگیری خواهد شد. توجه داشته باشید که این پارامتر تنها در فاز استارت عمل می‌کند و در حین عملکرد عادی یا هنگام کاهش سرعت فعال نیست.

پارامتر tLS – بیشینه زمان مجاز استارت

حداکثر مدت‌زمان مجاز برای استارت موتور را تعیین می‌کند. اگر موتور در مدت زمانی بیشتر از مقدار تعیین‌شده در tLS به دور نامی نرسد، سافت‌استارتر خطای stF را اعلام می‌کند. همچنین دقت کنید که پارامتر ACC نباید از مقدار tLS بیشتر باشد.

پارامتر ACC / DEC – زمان افزایش و کاهش سرعت

• ACC (Acceleration) زمان افزایش سرعت از صفر تا دور نامی را مشخص می‌کند.

• DEC (Deceleration) زمان کاهش سرعت از دور کامل به صفر را تعیین می‌نماید.
  اگر مقدار DEC روی free تنظیم شود، موتور به‌صورت آزاد (stop to coast) متوقف می‌شود و ترمزی توسط سافت‌استارتر اعمال نمی‌گردد.

پارامتر tHp – کلاس حرارتی موتور Altistart 22

برای حفاظت حرارتی موتور، کلاس حرارتی با این پارامتر تنظیم می‌شود.

• کلاس 10 برای بارهای سبک

• کلاس 20 برای بارهای متوسط

• کلاس 30 برای بارهای سنگین
  در صورتی که پارامتر ItH در منوی Pro فعال باشد، tHp عملکرد حفاظتی خواهد داشت.

منوی AdJ (Adjustment)

این منو تنظیمات پیشرفته‌ای را برای بهینه‌سازی فرآیند راه‌اندازی و توقف موتور در اختیار قرار می‌دهد.

پارامتر snb و SLG – محدودیت تعداد استارت‌ها

این دو پارامتر در کنار هم، محدودیت تعداد استارت-استاپ در یک بازه زمانی را تعیین می‌کنند.
برای مثال:

• snb = 4

• SLG = 30 دقیقه
  یعنی سافت‌استارتر فقط مجاز است در هر ۳۰ دقیقه، ۴ بار استارت و توقف انجام دهد. اگر این تعداد بیشتر شود، فالت snbF ظاهر شده و عملکرد متوقف می‌شود.

پارامتر bst – افزایش گشتاور اولیه

برای ایجاد یک افزایش گشتاور لحظه‌ای در آغاز حرکت موتور کاربرد دارد، مخصوصاً برای بارهایی که مقاومت شروع بالایی دارند.

پارامترهای ssc و spcu

این دو پارامتر نحوه کنترل پروفایل شتاب‌گیری (ACC) و کاهش سرعت (DEC) را تعیین می‌کنند:

• اگر ssc = ON باشد (پیش‌فرض)، افزایش/کاهش سرعت براساس گشتاور تنظیم می‌شود.

• اگر ssc = OFF، شتاب‌گیری و کاهش سرعت طبق الگوی مشخص‌شده در spcu انجام می‌گردد.

منوی 2SET – موتور دوم

این منو در مواردی استفاده می‌شود که سافت‌استارتر برای دو موتور مختلف برنامه‌ریزی شده باشد. پارامترهای 2SET مربوط به موتور دوم هستند و در صورت فعال‌سازی ورودی کنترلی خاص، تنظیمات این منو جایگزین تنظیمات موتور اول خواهند شد.

منوی Pro – حفاظت پیشرفته

منوی Pro برای پیکربندی کامل و پیشرفته حفاظت‌های الکتریکی استفاده می‌شود.

پارامترهای جریان:

• oId / oIt: برای محافظت در برابر اضافه جریان
  oId: آستانه جریان
  oIt: زمان تأخیر عملکرد (پیش‌فرض: 0.5 ثانیه برای جریان 200٪)
  اگر جریان از مقدار تنظیمی oId بیشتر شود و مدت آن از oIt بگذرد، خطای ocF ظاهر می‌شود.

• uId / uIt: حفاظت در برابر افت جریان
  مناسب برای بارهایی با مصرف بسیار کم یا شرایط بار غیرمعمول.

حفاظت فازی:

• PHr: برای تشخیص جابه‌جایی فاز (Phase Rotation)
  تنظیمات: OFF (پیش‌فرض)، 123 (راست‌گرد)، 321 (چپ‌گرد)

• PHL: حفاظت در برابر قطع فاز (Loss of Phase)
  در صورت بروز این مشکل، خطای PHF نمایش داده می‌شود.

ولتاژ نامتعادل و نشتی:

• ubd / ubt: تشخیص نامتعادلی در ولتاژ سه‌فاز ورودی

• Grdd / Grdt: حفاظت در برابر جریان نشتی به زمین (Earth Fault)

ولتاژ بالا و پایین:

• usd / ust: حفاظت در برابر افت ولتاژ ورودی

• osd / ost: حفاظت در برابر اضافه ولتاژ ورودی

سنسور دمای موتور:

• ptc: فعال‌سازی سنسور PTC برای حفاظت حرارتی
  با افزایش دمای موتور، مقاومت PTC بالا رفته و خطای otF ایجاد می‌شود.

• ItH: حفاظت در برابر اضافه‌بار حرارتی
  در صورتی که از سنسور PTC استفاده نمی‌شود، این پارامتر باید حتماً فعال گردد.

منوی IO

1. پارامتر 2LI و 3LI

این دو پارامتر برای تنظیم عملکرد ورودی‌های دیجیتال به کار می‌روند. بسته به نیاز کاربر و حالت عملکرد (دو سیمه یا سه سیمه)، می‌توان آن‌ها را به حالت‌های زیر تنظیم نمود:

• Strt: شروع به کار (استارت)

• Stop: توقف

• JOG: حرکت لحظه‌ای موتور

• REM: تغییر حالت کنترل بین Remote/Local

• FWD / REV: حرکت موتور در جهت مستقیم / معکوس (در صورت پشتیبانی دستگاه)

• RST: ریست کردن خطاها (فالت‌ها)

مثال:
در حالت سه سیمه، معمولاً 2LI به Strt و 3LI به Stop تنظیم می‌شود.

پارامترهای رله‌های خروجی (Relay Outputs):

2. پارامتر 1R و 2R

رله‌های خروجی برای اعلام وضعیت‌های مختلف استفاده می‌شوند. عملکرد آن‌ها را می‌توان به‌صورت زیر تنظیم نمود:

• Run: فعال شدن رله هنگام روشن شدن موتور

• Trip: فعال شدن هنگام بروز خطا یا فالت

• Ready: وقتی دستگاه آماده به کار باشد

• Alarm: هشدار قبل از فالت کامل

• Stop: وقتی موتور متوقف است

مثال:
اگر می‌خواهید در زمان بروز فالت، یک آژیر یا چراغ هشدار فعال شود، 2R را روی Trip تنظیم کنید.

پارامتر فن خنک‌کننده (FAn):

این پارامتر تعیین می‌کند فن داخلی سافت استارتر چه زمانی فعال شود:

• Auto: فن بر اساس دمای داخلی دستگاه به‌صورت خودکار روشن و خاموش می‌شود.

• On: فن همیشه روشن است.

• Off: فن غیرفعال است (توصیه نمی‌شود مگر در شرایط خاص)

نکته مهم:
تنظیم نادرست فن ممکن است باعث افزایش دمای داخلی و در نهایت بروز خطای حرارتی (otF) شود.

جمع‌بندی منوی IO: